Bảy người được giải thưởng năm nay hiện đang bị giam giữ
Việt Nam chiếm tám giải thưởng trong tổng số 48 giải Hellman/Hammett mà Tổ chức Theo dõi Nhân quyền Human Rights Watch trao cho các cá nhân từ 24 nước.
Bấm Tổ chức Theo dõi Nhân quyền, cơ quan quản lý giải thưởng thường niên Hellman Hammett, nói giải thưởng này "ghi nhận lòng dũng cảm và kiên định trước sức ép đàn áp chính trị."
Những người được trao giải năm nay gồm có "Cù Huy Hà Vũ, một nhà vận động pháp lý; Hồ Thị Bích Khương, một nhà vận động nhân quyền; Lê Trần Luật, nguyên luật sư; Nguyễn Bắc Truyển, cựu tù nhân chính trị; Nguyễn Xuân Nghĩa, nhà vận động tự do ngôn luận; Phan Thanh Hải, nhà vận động pháp lý; Tạ Phong Tần, người viết blog; và Vi Đức Hồi, nguyên cán bộ Đảng."
Ông Phil Robertson, Phó Giám đốc phụ trách Châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền được dẫn lời nói:
"Các nhà cầm bút ở Việt Nam thường xuyên bị đe dọa, tấn công, thậm chí bị bỏ tù chỉ vì bày tỏ quan điểm của mình một cách ôn hòa.
"Qua việc vinh danh các nhà văn dũng cảm, những người đã phải chịu đựng sự đàn áp chính trị, mất việc làm, thậm chí hy sinh cả tự do, chúng tôi muốn hướng sự chú ý và ủng hộ của quốc tế tới những cá nhân mà chính phủ Việt Nam đang cố buộc họ phải câm lặng."
Thông cáo báo chí của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền về lần trao giải thưởng này cũng nói:
"Tất cả những người được giải năm nay ở Việt Nam đều là những cây bút mà tác phẩm và hoạt động của họ bị chính phủ đàn áp với chủ ý hạn chế tự do ngôn luận, kiểm soát báo chí độc lập, giới hạn khả năng truy cập và sử dụng internet.
"Những người được giải trong quá khứ đã từng, hoặc hiện tại vẫn đang bị giam giữ.
"Vài người đã bị côn đồ được hợp thức hóa tấn công và đả thương, hay bị đấu tố và hạ nhục trong các buổi họp quần chúng được dàn dựng trước. Tất cả những người được trao giải đều từng bị chính quyền áp dụng các biện pháp đối phó, gây cản trở tới đời sống và công việc, từ cắt đường điện thoại và hạn chế đi lại, đến gây sức ép với gia đình để buộc họ chấm dứt các việc làm của mình."
'Theo dõi sát sao'
Trong số tám người được trao giải năm nay, ba người, ông Hà Vũ, ông Nghĩa và ông Hồi hiện đang chịu án tù.
Bà Khương, ông Hải và bà Tần đang bị tạm giữ trong khi ông Truyển đang bị quản chế tại gia.
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nói chỉ có một mình ông Luật "là không bị giam giữ, nhưng hàng ngày bị công an theo dõi rất sát sao."
Thông báo về việc trao giải thưởng cũng đưa ra những phát biểu trước đây của những người được giải.
Ông Luật được dẫn lời nói: "Điều nguy hiểm nhất đó là chúng ta bị tước đoạt về tự do ngôn luận. Tự do ngôn luận chẳng những là một quyền căn bản mà nó còn là công cụ, phương tiện để chúng ta bảo vệ các quyền tự do khác."
Trả lời BBC qua điện thoại từ Việt Nam hôm 14/9, ông Lê Trần Luật cho hay ông đã không còn bị công an giám sát hàng ngày nhưng vẫn bi quan về tình hình nhân quyền tại Việt Nam.
Tôi chẳng có động cơ nào khác ngoài động cơ thấy mình cần phải bênh vực lẽ phải, bênh vực những người dân của tôi, vì thế tôi quyết định những năm tháng còn lại của cuộc đời tôi, tôi phải làm điều gì đó dù là ít ỏi để rồi khi từ giã cõi đời này sẽ giảm bớt đi những ân hận."
Ông Vi Đức Hồi, cựu quan chức Đảng Cộng sản
Còn ông Vi Đức Hồi, một cựu quan chức Đảng Cộng sản nói: "Tôi chẳng có động cơ nào khác ngoài động cơ thấy mình cần phải bênh vực lẽ phải, bênh vực những người dân của tôi, vì thế tôi quyết định những năm tháng còn lại của cuộc đời tôi, tôi phải làm điều gì đó dù là ít ỏi để rồi khi từ giã cõi đời này sẽ giảm bớt đi những ân hận."
Việt Nam chưa có phản ứng gì về việc trao giải thưởng này nhưng chính phủ Việt Nam luôn khẳng định mọi người bị giam giữ ở Việt Nam đều là những người "vi phạm pháp luật" và coi việc vinh danh những người này là "can thiệp vào công việc nội bộ" của Việt Nam.
Hà Nội cũng từng nói các báo cáo của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền "có dụng ý xấu".
Giải thưởng thường niên Hellman/Hammett được trao cho các nhà văn trên khắp thế giới, những người mà Tổ chức Theo dõi Nhân quyền cho là nạn nhân của đàn áp chính trị hoặc lạm dụng về nhân quyền.
Giải thưởng mang tên nhà biên kịch người Mỹ Lillian Hellman và bạn đồng hành lâu năm của bà, tiểu thuyết gia Dashiell Hammett.
Cả hai là các nhân vật thiên tả, từng bị truy vấn trước các ủy ban quốc hội Mỹ về niềm tin chính trị và liên hệ với các nhóm phái của họ trong thời kỳ điều tra chống Cộng sản ngặt nghèo do Thượng nghị sĩ Joseph McCarthy dấy lên vào thập niên 1950.
Bà Hellman chịu thiệt thòi về nghề nghiệp và gặp khó khăn khi kiếm việc làm còn ông Hammet phải vào tù một thời gian.
Năm 1989, những người chịu trách nhiệm điều hành di chúc của Hellman đề nghị Tổ chức Theo dõi Nhân quyền thiết lập một chương trình nhằm giúp đỡ các nhà văn bị đàn áp vì bày tỏ những quan điểm ngược với chính phủ của họ, vì chỉ trích các quan chức hoặc các hành động của chính phủ, hoặc vì viết về những đề tài mà chính phủ của họ không muốn phơi bày ra ánh sáng.
Tổ chức Theo dõi Nhân quyền nói trong 22 năm qua, hơn 700 nhà văn từ 92 nước đã nhận giải Hellman/Hammett với giá trị tài chính của các giải thưởng là ba triệu đô la.
______________________________
© BBC
